การทำสีโลหะด้วยสีฝุ่นและสีน้ำมัน แตกต่างกันอย่างไร

ข้อดีและข้อเสีย รวมถึงขั้นตอนการทำสีโลหะด้วยสีฝุ่นและสีน้ำมัน

ในการผลิตชิ้นส่วนของอุตสาหกรรมต่าง ๆ เช่น อุตสาหกรรมยานยนต์, อุตสาหกรรมเครื่องใช้ไฟฟ้า, อุตสาหกรรมเฟอร์นิเจอร์ หรืออุตสาหกรรมการผลิตเครื่องมือเครื่องใช้ต่าง ๆ รวมไปถึงการตกแต่งบ้านและอาคาร จะต้องมีการนำวัสดุมาทำสีโลหะหรือพ่นสีเคลือบวัสดุก่อนจะนำไปประกอบร่างทั้งสิ้น ซึ่งวัสดุที่ถูกนำมาทำสีโลหะนั้น มีทั้งอลูมิเนียมและเหล็ก โดยสีที่นิยมนำมาใช้ในการทำสีโลหะ มีอยู่ด้วยกัน 2 ชนิด คือ สีน้ำมันและสีฝุ่น (สี powder coat) การใช้สีน้ำมันและสีฝุ่นหรือสี powder coat มีข้อบ่งใช้และมีคุณสมบัติหลังการทำสีต่างกัน การจะเลือกใช้สีชนิดใดในการทำสีโลหะนั้น ก็ขึ้นอยู่กับประเภทของวัสดุและการนำชิ้นงานที่สำเร็จแล้วไปใช้ เช่น เป็นงานใช้ภายในหรือภายนอก เป็นงานที่ต้องการความโมเดิร์นหรือความหรูหราของชิ้นงาน เป็นงานที่ต้องการความทนทานมากหรือไม่ นอกจากนี้การจะเลือกใช้สีชนิดใด ยังขึ้นอยู่กับงบประมาณและความเชี่ยวชาญของช่างพ่นสีอีกด้วย

การทำสีโลหะด้วยสีน้ำมัน

สีน้ำมันเรียกอีกอย่างว่าสีเคลือบเงา เหมาะกับงานไม้และงานทำสีโลหะ เช่น เหล็ก เพราะทาแล้วจะทำให้ผิวหน้าของวัสดุมันเงา เรียบเนียน และสีติดทนนาน แต่งานสีน้ำมันจะต้องผสมตัวทำละลาย เช่น ทินเนอร์หรือน้ำมันสนลงไป เพื่อเจือจางสีให้มีความเข้มข้นน้อยลงก่อนใช้งานเสมอ ซึ่งการเจือจางสีน้ำมันจะช่วยทำให้ทาสีได้เรียบเนียนขึ้นและง่ายขึ้น สีน้ำมันมีให้เลือก 3 ชนิด ได้แก่ สีน้ำมันชนิดเงา, สีน้ำมันชนิดกึ่งเงา และสีน้ำมันชนิดด้าน โดยสีน้ำมันแต่ละชนิดก็มีคุณสมบัติที่เหมาะกับการใช้งานแตกต่างกัน ดังนี้

• สีน้ำมันชนิดเงาเหมาะกับการทาภายนอกอาคาร, บ้านน็อคดาวน์, ประตูรั้วเหล็ก
• สีน้ำมันชนิดกึ่งเงา เหมาะมาทั้งภายนอกและภายในอาคารที่ไม่ต้องการให้พื้นผิวด้านหน้ามีความมันเงาจนเกินไป
• สีน้ำมันชนิดด้านเหมาะกับการทาสีบ้านหรืออาคารสไตล์ลอฟท์ สามารถใช้ทาทั้งภายในและภายนอกของอาคาร

ข้อดีของการใช้สีน้ำมันในการทำสีโลหะ

เนื่องจากสีน้ำมันเป็นสีที่ลอกออกง่าย เพียงแค่ใช้น้ำยาลอกสีทาหรือพ่นลงบนชิ้นงานที่เคลือบด้วยสีน้ำมัน ตัวทำละลายที่อยู่ในน้ำยาลอกสี ก็จะทำให้สีน้ำมันหลุดลอกและพองตัวขึ้นมาจากพื้นผิวโลหะ แล้วจึงใช้เกรียงขูดสีน้ำมันออก ก่อนจะนำไปล้างทำความสะอาด อีกทั้งการทำสีด้วยสีน้ำมันยังไม่ต้องลงทุนในเรื่องของพื้นที่และอุปกรณ์มากเท่ากับสีฝุ่นอีกด้วย การเตรียมโลหะก็มีขั้นตอนที่น้อยกว่าสีฝุ่น แต่สีน้ำมันมีก็มีข้อเสียในการใช้งาน คือหากไม่ใช่สีน้ำมันสูตรน้ำ ก็จะต้องมีการใช้ทินเนอร์ผสม ซึ่งจะทำให้สีมีกลิ่นฉุน และเมื่อทาลงบนพื้นผิววัสดุแล้ว ก็อาจเกิดการสีย่นได้ หากขั้นตอนในการทาสีน้ำมันไม่ถูกต้อง เช่น ทาสีน้ำมันทับสีเก่าที่เสื่อมคุณภาพโดยไม่ขัดพื้นผิววัสดุก่อนทำสี, ทาสีชั้นที่สองทับสีชั้นแรกที่ยังไม่แห้งดี, ทาสีหนามากเกินไป, ตัวทำละลายหรือทินเนอร์ที่ใช้เจือจางสี แรงเกินไป หรือสีรองพื้นกับสีทาทับเป็นสีคนละชนิดกัน ซึ่งเรื่องเหล่านี้เป็นสิ่งที่สามารถหลีกเลี่ยงไม่ให้เกิดขึ้นได้ หากปฏิบัติตามขั้นตอนการทาสีอย่างถูกต้อง

ขั้นตอนการทำสีโลหะด้วยสีน้ำมัน

ควรมีการทาสีรองพื้นกันสนิมก่อนลงสีทับหน้า เพื่อป้องกันไม่ให้ชิ้นงานเหล็กเป็นสนิม และต้องทาหรือพ่นสีทับหน้า 2 ครั้ง โดยเว้นระยะห่างกัน 6-8 ชั่วโมง เพื่อให้สีทับหน้าชั้นแรกแห้งสนิทดี เพื่อป้องกันปัญหาสีย่น ซึ่งขั้นตอนการทำสีโลหะด้วยสีน้ำมันมีดังนี้

• ล้างวัสดุที่จะพ่นให้สะอาด
• เคลือบน้ำยากันสนิม
• อบแห้งในเตาอบ
• ขัดผิวชิ้นงาน ด้วยกระดาษทรายละเอียดเบอร์ 100
• เป่าลมหลังขัดเสร็จ เพื่อทำความสะอาดเศษเหล็กที่ยังเหลืออยู่
• แขวนชิ้นงานเพื่อพ่นสี โดยพ่นซ้ำ 2 รอบ
• อบแห้งในเตาอบ เพื่อให้สีติดทนนาน

การทำสีโลหะด้วยสีฝุ่น

สีฝุ่น หรือ สี powder coat เป็นสีทำสีโลหะที่มีลักษณะเป็นผง ทำให้พื้นผิววัสดุมีความมันเงาและสวยงาม ซึ่งในการใช้งานจะต้องนำสีฝุ่นหรือ สี powder coat ไปใส่ในเครื่องพ่นสีฝุ่นที่มีประจุไฟฟ้า +/- และต้องแขวนวัสดุชิ้นงานไว้กับขั้วไฟฟ้า เพื่อให้สีฝุ่นที่พ่นลงไป สามารถเกาะติดอยู่บนพื้นผิวของเหล็กหรือโลหะชนิดอื่น ๆ ได้ หลัก ๆ นั้นสีฝุ่นหรือสี powder coat จะแบ่งออกเป็น 3 ประเภท ดังนี้

1. สีฝุ่นประเภท PE – Polyester เป็นสีฝุ่นหรือสี powder coat ที่มีส่วนผสมของโพลีเอสเตอร์ ทำให้สีฝุ่นชนิดนี้ทนต่อความร้อน แสงแดด รังสียูวี และสภาพอากาศที่เปลี่ยนแปลง จึงเป็นสีฝุ่นที่เหมาะกับการทำสีโลหะให้แก่ชิ้นงานที่ต้องนำไปใช้งานภายนอก เช่น จานดาวเทียม ประตูรั้ว เก้าอี้ในสวน หรือสิ่งของอื่น ๆ ที่ต้องตั้งไว้กลางแจ้ง
2. สีฝุ่นประเภท EP – Epoxy เป็นสีฝุ่นที่มีส่วนผสมของอีพอกซี่ เป็นสีฝุ่นชนิดที่ทนทานต่อการกัดกร่อนของสารเคมี สภาพความเป็นกรด-ด่าง และทนต่อรอยขีดข่วน สีฝุ่น EP จึงเหมาะกับการนำไปทำสีให้กับชิ้นงานที่ต้องใช้ภายในอาคารและต้องทนต่อสารเคมี เช่น ตู้เย็น ถังดับเพลิง และอุปกรณ์หรือเครื่องจักรภายในโรงงานอุตสาหกรรม หรือสิ่งของที่ต้องเจอกับการกัดกร่อนของสารเคมีอยู่บ่อย ๆ
3. สีฝุ่นประเภท CB – Combine Epoxy/Polyester (Hybrid) สีฝุ่นแบบไฮบริดเป็นสีฝุ่นที่ผสมเรซิ่นโพลีเอสเตอร์และเรซิ่นอีพอกซี่ เป็นสีฝุ่นที่มีการยึดเกาะพื้นผิวโลหะได้ดี จึงทนทานต่ออุณหภูมิที่สูงขึ้น และยังเป็นสีฝุ่นที่มีลักษณะเป็นฟิล์มเงางาม จึงเหมาะจะนำไปใช้กับชิ้นงานที่ต้องเจอกับความร้อน เช่น เคสคอมพิวเตอร์ ตู้เย็น ไมโครเวฟ ชิ้นส่วนยานยนต์ และอุปกรณ์ต่าง ๆ ในโรงงานอุตสาหกรรม

นอกจากนี้สีฝุ่นหรือสี powder coat ยังแบ่งตามลักษณะของผิวสีฝุ่นได้อีกด้วย ได้แก่

• สีฝุ่นผิวหยาบ ( Texture )
• สีฝุ่นลายผิวแตก ( veined patterns )
• สีฝุ่นเงางาม ( Gloss )
• สีฝุ่นผิวย่น ( Wrinkle )
• สีฝุ่นสีใส Clear Coat

สีฝุ่นที่ถูกผลิตขึ้นมาให้มีผิวสัมผัสที่หลากหลายนั้น ก็เพื่อให้ตอบโจทย์ความต้องการของผู้ใช้งาน ที่ต้องการทำสีโลหะให้มีลักษณะของพื้นผิวที่แตกต่างกันไปตามการออกแบบและการใช้งานของชิ้นงานนั้น ๆ

การทำสีโลหะด้วยสีฝุ่นเหมาะกับงานชนิดใดบ้าง

• การทำสีฝุ่นเหมาะกับงานโครงสร้างภายนอกของอาคารที่ต้องการความทนทานต่อสภาวะอากาศและแสงแดด เช่น เสาเหล็ก รั้ว ประตู เนื่องจากสีฝุ่นหลุดลอกยาก ทนต่อการแรงกระแทกและรอยขีดข่วน
• งานตกแต่งเฟอร์นิเจอร์โลหะหรือเหล็กที่ต้องการความสวยงามคงทน เช่น โต๊ะหรือเก้าอี้เหล็กสำหรับวางในสวน
• งานอุตสาหกรรมที่ต้องการให้ชิ้นงานมีเฉดสีที่หลากหลาย เช่น ชิ้นส่วนประตูหน้าต่าง, ขึ้นส่วนรถยนต์ หรือผลิตภัณฑ์เครื่องใช้ไฟฟ้า

การทำสีโลหะโดยใช้สีฝุ่นมีวิธีการใช้งานดังต่อไปนี้

• ล้างวัสดุที่จะพ่นสีฝุ่นให้สะอาด เพื่อขจัดฝุ่นละอองและคราบไขมันที่ติดอยู่บนวัสดุ
• นำวัสดุไปแช่บ่อเคมีหลายชนิด 5-12 บ่อ แล้วแต่กระบวนการเตรียมผิวของแต่ละที่ เพื่อเตรียมผิวโลหะให้พร้อมต่อการพ่นสีฝุ่น
• นำวัสดุชิ้นงานมาล้างทำความสะอาดอีกครั้ง
• อบวัสดุชิ้นงานที่อุณหภูมิประมาณ 100 องศา เพื่อให้วัสดุแห้ง เมื่อวัสดุเย็นตัวลงแล้ว จึงนำไปเป่าไล่ฝุ่นละอองที่เกาะอยู่บนพื้นผิว ป้องกันการเกิดเม็ดทรายหลังพ่นสี ซึ่งจะทำให้สีของชิ้นงานไม่เรียบเนียน
• นำวัสดุไปแขวนไว้บนราวที่ติดขั้วไฟฟ้า แล้วพ่นสีฝุ่นบนพื้นผิววัสดุให้มีความหนาประมาณ 60-90 ไมครอน
• เมื่อพ่นสีเสร็จแล้ว ให้นำชิ้นงานไปอบให้สีแห้ง หากเป็นชิ้นงานที่ใช้ภายใน ให้อบด้วยอุณหภูมิ 180 °C เป็นเวลา 10 นาที และหากเป็นชิ้นงานที่ใช้ภายนอก ให้อบที่อุณหภูมิ 200 °C เป็นเวลา 10 นาที ทั้งนี้ระยะเวลาและอุณหภูมิในการอบ ขึ้นอยู่กับความหนาของวัสดุที่ทำเป็นชิ้นงานด้วย

การพ่นวัสดุด้วยสีฝุ่นหรือสี powder coat มีข้อดีแตกต่างจากการใช้สีน้ำมันอย่างไร

• เมื่อทาสีฝุ่นแล้ว จะทำให้วัสดุมีพื้นผิวที่เรียบเนียนกว่าการใช้สีน้ำมัน และไม่เกิดอาการสีย่นแบบการใช้สีน้ำมัน
• ไม่ต้องทาสีฝุ่นหรือสี powder coat ซ้ำหลายรอบ เพราะทาสีฝุ่นเพียงแค่รอบเดียวก็ได้สีที่มีความหนาเพียงพอแล้ว
• ไม่ต้องใช้ตัวทำละลายที่มีกลิ่นฉุน เช่น ทินเนอร์หรือน้ำมันสน ซึ่งอาจส่งผลเสียต่อสุขภาพ
• สีฝุ่นไม่มีละอองสี และไม่ติดไฟง่าย
• ต้นทุนต่ำกว่าการใช้สีน้ำมัน เพราะผงสีฝุ่นที่เหลือจากการใช้งานหรือผงสีฝุ่นที่ตกลงมาจากชิ้นงาน สามารถนำกลับมาใช้งานได้อีก จึงเป็นการประหยัดสีได้ดี
• สีฝุ่นมีความยืดหยุ่นกว่า จะไม่ลอก ไม่แตกลายงา และไม่ถูกทำลายได้ง่าย เพราะทนต่อการขีดข่วน การพับ ดัดงอ และแรงกระแทก

แต่ทั้งนี้การพ่นสีฝุ่นหรือ สี powder coat ในการทำสีโลหะ จะต้องพ่นโดยช่างผู้ชำนาญการเท่านั้น เพราะสีฝุ่นเป็นสีที่ลอกออกยาก ดังนั้นหากเกิดข้อผิดพลาดในการพ่นขึ้นมา เช่น พ่นสีฝุ่นไม่ทั่วถึงหรือพ่นสีฝุ่นได้ไม่สม่ำเสมอ ก็จะต้องลอกสีเดิมออกด้วยวิธีพ่นทราย ซึ่งเป็นวิธีการขัดผิวชิ้นงานโลหะโดยใช้เครื่องพ่นทรายที่มีแรงดันลมพ่นทรายเข้าใส่วัสดุที่ต้องการขัดผิว จากนั้นเม็ดทรายที่มีความคมจะช่วยขัดล้างพื้นผิวของวัสดุให้สีเก่าหลุดลออก แต่วิธีนี้เป็นวิธีที่อาจทำให้ชิ้นงานดูหยาบ และไม่เรียบเนียนอย่างที่ควรจะเป็น หาก็ทำความวัสดุชิ้นงานไม่สะอาดพอหลังการพ่นทราย และการพ่นสีฝุ่นยังมีข้อเสียคือ ลงทุนมาก ต้องทำบ่อเคมี ห้องพ่น ห้องอบ มีค่าบำรุงรักษาเยอะ และต้องเปลี่ยนเคมีในบ่อชุบตามอายุการใช้งาน บ่อชุบต้องใหญ่พอให้จุ่มชิ้นงานลงไปได้มิด

หากคุณกำลังมองหาบริษัทที่มีความเชี่ยวชาญในการทำสีโลหะ ไม่ว่าจะเป็นทำสีเหล็กหรือทำสีสแตนเลส พี แอนด์เอส สแตนเลสสตีล เซ็นเตอร์ ก็พร้อมให้บริการโดยช่างพ่นสีผู่ชำนาญการ และยังมีบริการที่ครบจบในที่เดียว เพราะนอกจากการทำสีโลหะแล้ว พี แอนด์ เอส ยังมีบริการตัดโลหะ ขึ้นรูปโลหะ ตัดพับโลหะ วีคัท และเชื่อมโลหะอีกด้วย เพียงมาใช้บริการที่เรา คุณจะไม่ต้องเสียเวลาติดต่อและขนย้ายชิ้นงานไปหลายที่ให้วุ่นวาย อีกทั้งยังเป็นการช่วยประหยัดงบประมาณของคุณอีกด้วย

ติดต่อสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม หรือสั่งซื้อสินค้าได้ที่
บริษัท พี แอนด์ เอส สเตนเลสสตีลเซ็นเตอร์ จำกัด
Tel : 081-618-0778, 081-615-4296, 082-782-8654, 02-753-7753
Fax : 02-753-7770
Email : pands_stainless@yahoo.com
LINE : @psmetal
Facebook : @psstainlesssteel